طراحی مراکز فرهنگی
اقدام به طراحي، این مراکز نيازمند يک سري مباني نظري اوليه است که طراح بايستي براي دستيابي به طرح نهايي آنها را به کارگيرد. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل اين مباني به عنوان الگويي در ارائه ايده‌هاي اوليه طراحي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در طراحی این مجموعه ها پس از انتخاب محدوده و مطالعه اقليم آن و دستيابي به ضوابط اقليمي، به مطالعه خصوصيات عملکردي فرهنگسرا و استانداردهاي جهاني طراحي بخشهای مختلف این مراکز پرداخته میشود.
قسمتهای مختلف فرهنگسراها
این مراکز از قسمتهای مختلفی تشکیل شده است که با توجه به متراژ زمین و زیربنای تعریف شده قابل تغییر است. شایان ذکر است فضاهای زیر به صورت حداقلهای تعریف شده در فرهنگسراها جانمایی میشوند.
بخش اداري
در مجموعه‌هاي بزرگ براي مسائل اداري و رسيدگي به عمليات کارمندان و دفاتر، اتاقهايي تعبيه مي‌شود که برحسب وسعت مجموعه، تعداد کادر اداري و اتاقهاي مورد نياز آنها متغير است. معمولاً قسمت نگهداري و اداري مجموعه در يک يا چند قسمت بطور مجتمع يا پراکنده احداث مي‌گردد. در کنار تشکيلات اداري، خدمات پشتيباني از جمله آتش‌نشاني، اورژانس، کمک‌هاي اوليه، پست برق و انبارها، بر حسب وسعت و گستردگي مجموعه مورد نياز است. بخش کادر اداري مجموعه های فرهنگی اغلب از قسمتهاي زير تشکيل شده است:
- ریاست مجموعه
- مديريت آموزش
- مديريت پژوهش
- مديريت روابط عمومي
- اطلاعات
بخش آموزش
فعاليت اين بخش بیشتر در زمينه صنايع دستي، هنرهاي تجسمی، آموزههای دینی و سایر هنرها مي‌باشد. لازم به ذکر است اکثرا انجمنهای فرهنگی و هنری (ادبی، سینمایی، خوشنویسی و …) کارگاههای مخصوص خود را دارند و به صورت تخصصی در خصوص رشته خود فعالیت مینمایند.
کلاس‌هاي آموزشي با توجه به نوع آموزش داراي ابعاد و سرانه مختلف مي‌باشد. کلاس‌هاي تئوري و درسي داراي سرانه2-5/1 مترمربع براي هر نفر و کلاسهايي که جنبه آتليه و کارگاهي دارند داراي سرانه4-5 مترمربع براي هر فرد است.
بخش پژوهش
هدف اصلي ايجاد اين بخش فراهم آوردن زمينه پژوهش براي مراجعين مي‌باشد. امروزه تحقيق و پژوهش و نتايج حاصل از آن يکي از ارکان توسعه محسوب مي‌شود. در يک مجموعه فرهنگي ،حداقل وجود کتابخانه ضروري است. هدف اصلي ايجاد کتابخانه‌ها در مجموعه‌هاي فرهنگي رواج فرهنگ کتابخاني در بين توده مردم مي‌باشد به همين منظور اکثر کتابخانه‌ها به صورت مخزن باز طراحي شده است تا ضمن استفاده از برگه‌دانها جهت انتخاب، دسترسي به کتاب مورد نظر امکان‌پذير باشد و دسترسي مستقيم به کتب باعث تشويق و ايجاد کشش بيشتر در مراجعين نسبت به ديدن و برگزيدن و مطالعه کتب دلخواه گردد.
در صورت امکان ايجاد محوطه‌اي در محیط باز براي مطالعه در هوای آزاد و لطیف که ديد مناسب به اطراف داشته باشد ضروری است. براي هر30-70 جلد کتاب سرانه 1 مترمربع انبار لازم است. فضاي مطالعه با توجه به نوع مبلمان داراي سرانه متفاوتي مي‌باشند. بطور متوسط سرانه 32/2 براي هر عضو مناسب است
سالن اجتماعات
ساختار عمومي فضاهاي سالن اجتماعات بسته به نوع کاربري آن متفاوت خواهد بود و به طورکلي ساختار فضايي اينگونه ساختمانها را مي‌توان به دو عرصه بيروني و دروني تقسيم نمود:
- عرصه بيروني فضا: اين عرصه به طور كلي در ارتباط مستقيم با تماشاگران است.
- عرصه دروني فضا: اين عرصه شامل كليه فضاهايي است كه مربوط به امور نمايشي و اداري مي‌شوند و از اينرو با كاركنان و بازيگران ارتباط مستقيم دارند.
طراحی چیدمان جایگاه نشستن تماشاچیان
طراحی چیدمان صندلیهای سالنهای سینما و تئاتر تقریبا مشابه است. تنها مورد اختلاف درباره سینما و تئاتر در این است که هر تماشاچی باید از بالا تا پایین پرده، دید واضحی داشته باشد. طبعا صندلیهای کناری ردیف جلو، زاویه محدودتری در اختیار دارند. چیدمان صندلیها به نوع و منظور استفاده از تالار بستگی دارد که به طور کلی شامل دو دسته میباشد:
- همایش و تدریس
- سینما و نمایش
در تالارهای همایش و تدریس شنوندگان باید گوینده را هم ببیند و هم صدایش را بشنود. در صورتی که نوشتن روی تخته سیاه یا نمایش اسلاید یا فیلم مطرح باشد، باید از محل صندلیها دید و شنوایی کامل فراهم گردد. شنونده تا حد امکان باید با مدرس نزدیک باشد. برای این منظور میتوان صندلیها را به شکل U چید که هم تعداد ردیفها کمتر میشود و هم در جمع کل فضا صرفه جویی به عمل میآید.
زاویه دید،به منظور تامین دید خوب و کامل تا آخرین ردیف صندلیها کف تالار باید پله پله یا شیب دار باشد.
